Geregeld maak ik wel eens een uitstapje naar een ander genre dan mijn lievelingsgenre. Ook deze maand stond ik voor de rekken in onze lokale bibliotheek op zoek naar iets buitencategorie. De boekomslag van De Poppenmaker van Krakau trok me onmiddellijk aan. De genresticker vermeldde oorlog. Hoewel er in de fantasy boeken die ik lees veel oorlogen voorkomen, bezorgen boeken over de oorlogen in onze wereld me meestal een wrang gevoel. Toch trok ik mijn stoute schoenen aan en nam het mee naar huis.

Kan de liefde winnen van het kwaad?

Het boek start met het verhaal van Karolina. Zij leeft in het Land van de Poppen en werkt als naaister. Het allerliefste biedt ze een luisterend oor voor andere poppen die hun hart eens willen luchten. Als deze poppen dan een kledingstuk bij haar bestellen, naait Karolina er een wens in om hen te ondersteunen bij hun problemen. Karolina is gelukkig tot de Ratten komen en heel het land overmeesteren. Andersdenkende poppen of zij die zich verzetten tegen de nieuwe heersers komen op de brandstapel terecht.

Op een dag werd de kust van Karolina’s land inderdaad overspoeld door de Ratten. Ze brachten de koning en koningin ten val met hun ijzeren bajonetten en scherpe tanden en zaaiden overal angst en verderf

De Poppenmaker van Krakou – R.M. Romero

Door een magische wind kan Karolina ontsnappen aan de Ratten en komt ze in Krakau bij Cyryl terecht, een Pools-Duitse speelgoedmaker. Cyryl en Karolina leren al snel een Joodse man, Jozef, met zijn dochtertje, Rena, kennen. Ze worden goede vrienden. Niet lang daarna vormen de invallende Duitsers een gevaar voor het Joodse gezin en dus ook voor Cyryl en Karolina omwille van hun vriendschap.

Net als de Ratten vernietigen de Duitsers alles wat mooi en goed is. Karolina en Cyryl zetten alles op alles om hun vrienden in veiligheid te brengen, zelfs met gevaar voor hun eigen leven. Zullen Cyryls magische krachten voldoende zijn of is de Duitse haat sterker? En wat met de Rattenoorlog in het Land van de Poppen? Ik kan alvast zeggen dat het einde me kippenvel bezorgde, maar welk soort kippenvel zal u zelf moeten ontdekken door de Poppenmaker van Krakau te lezen.

Sprookjesachtige insteek doet realiteit verdwijnen

De Poppenmaker van Krakau is opgebouwd als een sprookjesboek. De illustraties versterken het sprookjesgevoel nog verder. Dit zorgt ervoor dat de gruwel van de Tweede Wereldoorlog op een erg zachte manier binnenkomt. Dit zou ideaal kunnen zijn voor jongeren die graag meer willen weten over deze periode zonder echt geconfronteerd te worden met de harde realiteit.

Voor mij wrong het toch wel wat. Hoewel ik het een heel mooi verhaal vind, voelt het niet realistisch genoeg aan en dat lijkt afbreuk te doen aan de echte ellende die de Joden meemaakten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik heb het liefst dat de gevoelens van de personages uit het boek spatten en dat je de miserie echt zelf kan voelen. Dat is niet omdat ik hou van sensatie of plezier beleef aan het verdriet van een ander, maar ik wil dat een boek mij werkelijk raakt. Door de waarheid te verbloemen, ga je niet reflecteren en bewuster leven.

Geschikt jeugdboek?

Het blijft natuurlijk de vraag wat je verwacht van een jeugdboek. Als eerste stap ben ik al blij dat er zo’n mooie jeugdboeken bestaan die moeilijke thema’s behapbaar maken voor iedereen. Laten we jongeren eerst zin doen krijgen om te lezen en pas later verhalen aanbieden die hen doen reflecteren. Als ervaren lezer blijf ik natuurlijk wel wat op mijn honger zitten bij zo’n boek. Toch ben ik blij dat ik het leerde kennen zodat ik het kan aanraden aan mijn leerlingen.

Het is een gemakkelijk te lezen boek van 309 pagina’s. Dit lijkt veel voor jongeren die niet graag lezen, maar door de vlotte schrijfstijl ben je er zo doorheen. Het verhaal bestaat uit een rijke woordenschat zonder dat het ergens te moeilijk wordt. Je leest het hele verhaal vanuit Karolina’s standpunt, dus er zijn geen wisselende perspectieven die het onnodig moeilijker maken.

Wel zitten er tijdssprongen in het verhaal. Je volgt zowel Karolina’s leven in het Land van de Poppen voordat ze in Krakau terecht kwam als ook de avonturen die ze meemaakt in Krakau. De lay-out van de pagina’s is echter zodanig anders dat het heel erg duidelijk is wanneer je in welk verhaal zit.

Voor mij is de Poppenmaker van Krakau absoluut een geschikt boek voor mijn leerlingen in de eerste graad. De stijl, de lay-out en de inhoud van het verhaal blenden mooi samen en maken van dit boek een sprookjesachtig oorlogsverhaal dat voor ieder wat wils heeft.